Ja, we proberen kluchtig te doen, maar eigenlijk is het niet om te lachen. Tiene Castelein van het Team Burgemeester is dus na een bevallingsverlof opnieuw in functie als voorzitter van de gemeenteraad. En dat zullen we geweten hebben. In “De Krant van West-Vlaanderen” van vandaag 10 april (pag.4) krijgt zij het woord, – en zij alleen. Om zomaar te zeggen dat men met de fractieleiders is overeengekomen om 1) enkel hoogdringende zaken te behandelen, 2) geen interpellaties te houden of mondelinge vragen te stellen, 3) de raadscommissies “schriftelijk” plaats vinden (men mag enkel schriftelijke vragen stellen die dan later worden beantwoord). Zij voegt er dan aan toe dat alle partijen (het Team Burgemeester is geen partij maar een kiesvereniging) behalve het Vlaams Belang daarmee akkoord gingen. Wat zij dus van plan is te doen is volkomen onwettelijk (in strijd met het decreet Lokaal Bestuur), stemt niet overeen met de richtlijnen van het Agentschap Binnenlands Bestuur en verkracht ook nog het eigenste Kortrijks huishoudelijk reglement van de gemeenteraad.
Tiene heeft al een keer een reprimande van de gouverneur gekregen voor het feit dat zij een zgn. ‘uitgebreide interpellatie’ van het VB van de agenda heeft afgevoerd. Wat staat er haar nu te wachten, nu het VB naar aanleiding van de voorgestelde procedure voor de komende virtuele gemeenteraad en het afgelasten van de raadscommissies klacht heeft ingediend bij de Dienst Binnenlands Bestuur?
In een volgende uitgave van deze krant komen we terug op de klacht van het VB en zullen we vaststellen dat er bij de (virtuele) vergadering van het ‘Bureau van de Fractieleiders’ alleszins geen consensus is bereikt over de “leidraad” van het schepencollege voor het houden van virtuele raden. Dat laatste aantonen is niet gemakkelijk. We moeten het stellen met enkele uitlatingen van raadsleden voorafgaandelijk aan de vergadering van de fractieleiders. Achteraf waren raadsleden of fractieleiders niet veel van zeg. We moesten als het ware ‘luisteren tussen de regels’. Het is alsof ze vinden dat bijeenkomsten van het Bureau van fractieleiders een confidentieel gebeuren is. Maar dat feit op zichzelf bewijst al dat er zeker geen consensus is tot stand gebracht over de voorgestelde regelingen van de raden. De Kortrijkse politiek is zeker niet zo transparant als de tripartite beweert.
P.S. Over de “leidraad virtuele raden” hadden we het al in een vorige editie.
De meest recente cijfers die we vonden dateren van 27/01/2019. Toen waren er hier 758 EV’s en SB’s samen. Ten aanzien van het aantal inwoners ging het toen om 9,94 procent. Aantal mannen: 493 en aantal vrouwen 265. Volgens leeftijdscategorie waren 29% tussen 25 en 34 jaar en 23% tussen 18 en 24 jaar. Top 10 van nationaliteiten: – Syrië:187 – Afghanistan: 167 – Somalië: 147 – Eritrea: 43 – Irak: 32 – Iran: 31 – Rusland: 30 – Politiek vluchteling: 25 (??) – Sri Lanka: 11 – Macedonië: 11 De definitie van een vluchteling kent u toch min of meer. Maar wat is een SB’er? Dat zijn mensen die niet in aanmerking komen voor de status van vluchteling of voor een verblijf om medische redenen maar een reëel risico lopen bij terugkeer naar hun land. Bijv. doodstraf of foltering of onmenselijke behandeling. Meestal gaat het om mensen die niet kunnen terugkeren naar hun land omwille van een gewapend conflict (oorlog). P.S. De cijfers werden opgevraagd door VB-raadslid Wouter Vermeersch in december 2019 en kregen een antwoord in het Bulletin van Vragen en Antwoorden in de maand februari.
De plaatselijke edities van de gazetten HLN (met Peter Lanssens) en HN (met Kris Vanhee) vertikten het tot gisteren dan toch (vandaag wel iets in HN) de Kortrijkse burgers in te lichten over het niet onbelangrijke feit dat de gouverneur van West-Vlaanderen (ook een Kortrijkzaan) al op 14 november een gemeenteraadsbesluit van 14 oktober heeft vernietigd. (De journalistieke deontologie bij onze persjongens is inzake politieke berichtgeving over onze tripartite al jaren geheel onbestaande.) Met dit agendapunt (2) wilden burgemeester Vincent Van Quickenborne samen met coalitiegenote Tine Soens (SP.A) zichzelf laten aanstellen tot leden van de bestuurlijke commissies & (“krachtige besturen”) en 6 (“gemeente in de wereld”) bij de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG).
Fractieleider Wouter Vermeersch protesteerde hiertegen (hij werd hierbij niet gevolgd door andere leden uit de oppositie!) en diende klacht in bij de gouverneur omdat de raadsleden niet eens de kans kregen om te kandideren voor deze functies. Gouverneur Carl Decaluwé vond dit niet kunnen omdat volgens het Decreet Lokale Besturen het enkel aan de gemeenteraad toekomt om met een geheime stemming kandidaten voor te stellen voor vertegenwoordiging in verenigingen. “De beslissing van de gemeenteraad werd genomen met miskenning van de wet” en is dus vernietigd. Tegen deze beslissing kan een beroep tot nietigverklaring of een verzoek tot schorsing van de tenuitvoerlegging worden ingediend bij de Raad van State, maar men kan vermoeden dat de burgemeester alle verdere commotie rond deze zaak zal willen vermijden en wel een lepe truc zal weten te vinden om zijn ‘mannetjes’ of ‘vrouwkes’ uit de Raad voor te dragen. Als onvoorstelbare lefgozer zou hij het zelfs aandurven om opnieuw uit te pakken met zijn eigen kandidatuur en die van Tine Soens… (Intussen even vermelden dat beide namen op de website van de VVSG tot op vandaag nog altijd prijken als leden van de twee bestuurlijke commissies.)
P.S. HN heeft het over een “schorsing” van een “benoeming” van de kandidaten. Die termen zijn onjuist. Het gaat om de “vernietiging” van een “bekrachtiging”.
De lokale pers is er nog niet in geslaagd om dit toch wel ‘breaking news’ te melden. (Soms ligt dit aan gebrek aan plaats (reclame), soms aan iets anders. Weten we veel..) In de gemeenteraad van 14 oktober lieten de burgemeester Van Quickenborne (van de kiesvereniging genaamd het Team) en raadslid Tine Soens (SP.a) zich zomaar aanstellen tot leden van de bestuurlijke commissie 1 (“krachtige besturen”) en 6 (“de gemeente in de wereld”) van de VVSG. Mogelijke andere raadsleden kregen niet eens de kans om te kandideren. Enkel het VB protesteerde hiertegen en de fractieleider Wouter Vermeersch liet al onmiddellijk uitschijnen dat hij klacht zou neerleggen bij de gouverneur. Dat is intussen gebeurd en de gouverneur heeft de beslissing van de gemeenteraad vernietigd. Morgen meer hierover, na raadpleging van de plaatselijke gazetten.
In vorige edities (23 en 24 september) hadden we het al over “wobben”en betreurden we dat de plaatselijke pers het vertikt om daar een keer werk van te maken.
(Nu de eindafrekening van het ontwerp en de bouwkosten is goedgekeurd in het politiecollege – maar niet geagendeerd wordt op de politieraad – zou men bijvoorbeeld heel het dossier “nieuw politiecommissariaat” kunnen opvragen om de kosten te vergelijken met de oorspronkelijke raming.) Wat was dat alweer: wobben? Dat betekent dat men, steunend op de Wet Openbaarheid van Bestuur, bij een overheid vraagt om openbaarmaking van een bestuursdocument. Alle bestuursdocumenten zijn in principe openbaar, behalve als een uitzonderingsgrond van toepassing is. Daarover willen we het nu een keer hebben, voor het geval u bijv. een keer zou willen ‘wobben’ over het nieuw te bouwen voetbalstadion.
Uitzonderingsgronden voor alle dossiers (inclusief milieuzaken) Men kan uw verzoek om openbaarmaking afwijzen als: – de aanvraag onredelijk blijkt of te algemeen is – de documenten niet af of onvolledig zijn.
Algemene dossiers (geen milieuzaken of emissies)
1. Absolute uitzonderingen: Een verzoek tot openbaarmaking wordt afgewezen in 5 gevallen. We vernoemen er slechts drie want de andere zijn nogal vanzelfsprekend. – Als de openbaarmaking afbreuk doet aan een geheimhoudingsverplichting (bijv. wapenhandel). – Als de openbaarmaking afbreuk doet aan de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (tenzij de betrokkene zelf akkoord gaat). – Als de openbaarmaking afbreuk doet aan het geheim van de beraadslagingen van overheidsdiensten. 2. Relatieve uitzonderingen: Als het belang van de openbaarheid niet opweegt tegen de bescherming van: – een economisch, financieel of commercieel belang van de overheid – de openbare orde en veiligheid – het vertrouwelijk karakter van relaties met andere overheden – vertrouwelijke commerciële en industriële gegevens die aan de overheid zijn meegedeeld (tenzij deze derden akkoord gaan) – de vertrouwelijkheid binnen de instanties, nodig voor de uitoefening van administratieve handhaving, interne audits of politiek besluitvorming – de rechtspleging in een burgerlijk of administratief rechtsgeding.
Uitzonderingen voor milieuzaken (geen emissies) Hier gelden alleen de relatieve uitzonderingen zoals hierboven vermeld.
Uitzonderingen voor emissies Als het het belang van de openbaarheid niet opweegt tegen – de vertrouwelijkheid van gerechtelijke documenten. – de openbare orde en veiligheid – het vertrouwelijke karakter van relaties met andere overheden.
MAAR HOELANG BLIJVEN BOVENSTAANDE UITZONDERINGEN GELDIG? Voor oudere documenten kunnen bepaalde uitzonderingen niet meer worden ingeroepen om een document niet openbaar te maken. Naargelang de documenten ouder zijn dan 20 of 50 of 120 jaar verdwijnen steeds meer uitzonderingsgronden. Voor documenten ouder dan 120 jaar zijn er eigenlijk geen uitzonderingsgronden meer…
Kortrijkzanen ouder dan 16 jaar kunnen deze week nog gaan stemmen over de vraag of men maandelijks een zondagse autovrije “binnenstad” wil. Hier is al geponeerd dat de uitslag van deze vraagstelling absoluut niet representatief kan zijn. De populatie is niet homogeen genoeg. Men onderscheidt geen subgroepen die de uitslag kunnen determineren. Een weging is onmogelijk zodat men niet kan achterhalen of er een onder- of oververtegenwoordiging is van bepaalde bevolkingscategorieën. Dit maakt heel het gedoe zinloos. Stel u maar even voor dat uit een weging van de statistische gegevens blijkt dat de subpopulatie ‘centrumbewoners’ zelf tegen een autovrije ‘binnenstad’ is…Dan staat het stadsbestuur – en meer speciaal schepen Axel Weydts – helemaal voor schut.
Maar erger nog is dat het zogenaamde “referendum” ONGELDIG is. Daar wordt door het stadsbestuur over gezwegen. Of men beseft het niet eens. Maar laat het ons eerst even hebben over die term “referendum”. Juridisch bekeken bestaat dit woord of begrip niet eens op gemeentelijk (of provinciaal) vlak. In besluiten van de Vlaamse regering in dit verband is enkel en alleen sprake van mogelijke “volksraadplegingen”. En die verlopen ongeveer zoals een gemeenteraadsverkiezing, met heel de santeboetiek van oproepingsbrieven en stembureaus, enz. Een omslachtig en duur gedoe dat Kortrijk zich niet jaarlijks kan veroorloven. Laat ons dus maar weer gewoon het woord “bevraging” hanteren.
Maar waarom zou bijv. het Hoog Gerechtshof in Zwitserland (het land van de ‘directe democratie’) dit zogenaamd referendum binnen de kortste keren ONGELDIG verklaren? Om twee fundamentele redenen.
1. De vraagstelling die voorligt is pertinent onjuist en misleidend. Men vraagt aan de deelnemers of men akkoord gaat dat de binnenstad één vaste zondag per maand autovrij wordt. Als men het in Kortrijk heeft over ‘de binnenstad’ bedoelt men normaliter alles wat binnen de kleine ring (de R36) ligt. Maar wat blijkt uit de toelichting die de Kortrijkzanen per brief hebben gekregen? Het gaat in werkelijkheid alleen om de zgn. fietszone zoals die is ingevoerd op 28 juni 2019. Uit het bijgaande plannetje blijkt dat de zone zowat lijkt op wat men wel eens aanduidt als ‘winkel- en wandelgebied’. De juiste vraagstelling had dus zo moeten luiden: “Ben je akkoord dat de fietsenzone in de Kortrijkse binnenstad één vaste zondag per maand autovrij wordt?”
2. Een belangrijk onderdeel van de toelichting die de Kortrijkzanen in de bus kregen is plotseling gewijzigd en de bewoners zijn daar (per brief) niet officieel van op de hoogte gebracht. In die toelichting die overigens nogal laat verspreid werd (tussen 7 en 10 oktober) stond te lezen dat de ondergrondse parkeergarages toegankelijk blijven, met uitzondering van de parking Schouwburg omdat die in de fietszone ligt. Dat gegeven is dus plotseling (wanneer?) tijdens de campagne gewijzigd en zoals gezegd werden de mogelijke deelnemers aan de bevraging daarvan niet op de hoogte gebracht. Op de website van stad is de brief aan de bewoners nog altijd niet gecorrigeerd. Deze wijziging is in die mate van belang dat het stemgedrag van de deelnemers afhangt van het feit of men al of niet op de hoogte was van deze belangrijke verandering. Men kan zich bijv. voorstellen dat bezoekers van de schouwburg een neen-stem hebben uitgebracht omdat ze op dat moment nog niet wisten dat de parking schouwburg wél toegankelijk zou zijn voor wagens. Het Hoog Gerechtshof van Zwitserland heeft om gelijkaardige reden (onjuiste toelichting) al referenda ongeldig verklaard.
P.S. Voor het zogenaamde Kortrijkse referendum stelt er zich een probleem. Bij welke instantie kan men bezwaar indienen, en wie kan of moet de bevraging dan ongeldig verklaren? – De Raad van Verkiezingsbetwistingen kan er zich niet mee bemoeien want het gaat niet om een verkiezing. – De Adviescommissie voor Volksraadplegingen ook al niet, want het gaat niet om een volksraadpleging. De gouverneur misschien? Of de Kortrijkse ombudsman? Me dunkt kan een gemeenteraadslid een voorstel indienen tot ongeldigverklaring. Maar dit zal verworpen worden door de bestaande meerderheid…(Tenzij de neen-stemmen het halen?? Dat zou nogal potsierlijk zijn.)
Wat is een bestuursdocument? Het moet niet noodzakelijk een papier zijn. Andere dragers van informatie zijn mogelijk: elektronische (e-mails, cd-roms), geluidsdocumenten, of visuele drager (film, foto, dvd). Alle documenten in het bezit van een overheidsinstantie zijn opvraagbaar, dus niet enkel de documenten die tot een eindbeslissing hebben geleid. Het moet zelfs niet gaan om eigen documenten die de overheid heeft geproduceerd. Ook documenten van derden in het bezit van de overheid komen in aanmerking. Het moet wel gaan om bestaande documenten. Een aanvrager kan een instantie bijvoorbeeld niet vragen om gegevens te verzamelen uit dossiers om daaruit een nieuw document op te maken. Verzoek om openbaarmaking Kan per e-mail, fax of brief gebeuren. Wel altijd naam en postadres opgeven. Men kan zich ook persoonlijk aanbieden, waarbij dan zal ,gevraagd worden om een aanvraagformulier in te vullen. Bij telefonische aanvraag zal men u verzoeken om het schriftelijk te doen. Bij de aanvraag vermelden of u enkel inzage wil, of uitleg, of een afschrift. Inzage of uitleg krijgen is altijd gratis. Een afschrift in principe ook, maar men kan een redelijk kostprijs vragen. Moet men een belang kunnen aantonen? Neen. Maar wél als de aanvraag slaat op informatie van persoonlijk aard. Bijv. een beoordelingsdossier van een ambtenaar. Wanneer krijgt u antwoord? Twintig kalenderdagen nadat uw aanvraag is ingeschreven in een register. Soms tot 40 dagen verlengd als er veel opzoekingswerk mee gemoeid is of als men tijd nodig heeft om te onderzoeken of er geen uitzonderingsgronden van tel zijn. (Een verzoek kan afgewezen worden.) En wie neemt de beslissing? De hoogst geplaatste ambtenaar of persoon, of een bevoegd leidinggevend personeelslid. Voor de lokale overheden: zie art. II.29 van het bestuursdecreet. Voor de gemeenten is dit de algemeen directeur (vroeger secretaris genoemd) en voor de provincie de griffier. Beroep is mogelijk Uw aanvraag kan geweigerd worden of slechts gedeeltelijk ingewilligd. De overheid moet vermelden bij wie of waar beroep mogelijk is en dat beroep moet binnen de 30 dagen gebeuren.
Een ongebruikelijk woord alhier te lande. Dat komt omdat men (burgers, pers, politici) het weinig of niet doen. De term betekent een beroep doen op de Wet Openbaarheid van Bestuur om toegang te krijgen tot bestuursdocumenten van een overheidsinstantie. In volgende edities van deze krant gaan we daar wat nader op in. Met de stille hoop dat Kortrijkzanen en zeker journalisten daar werk zullen van maken in deze zogezegd transparante stad.
Wat is een bestuursdocument? Hoe doen we een verzoek tot openbaarmaking? Zijn er uitzonderingsgronden? Wie neemt de beslissing? Enz.
Informatie ‘in het bezit van de overheidsinstantie’ Sinds het nieuwe bestuursdecreet van 2019 is er nu sprake van informatie “die in het bezit is van een overheidsinstantie” i.p.v. “waarover een overheidsinstantie beschikt”. Want de term “beschikken” wordt soms ten onrechte zo geïnterpreteerd dat informatie als bestuursdocument moet beschouwd zodra een overheid die informatie ergens kan bekomen of kan opvragen. Wel is het zo dat dat alle informatie juridisch in het bezit is van een overheidsinstantie , ook al is die tijdelijk in het bezit van een derde.
Ontvankelijkheid van de aanvraag De aanvrager moet zijn naam en postadres opgeven. Een emailadres volstaat niet langer. Er zijn specifieke uitzonderingsbepalingen voor “oude” bestuursdocumenten en voor toegang met wetenschappelijke doeleinden. (Te lang om hierop in te gaan. We zeggen enkel dat tot 20 jaar na opmaak van het bestuursdocument alle mogelijke uitzonderingsgronden gelden.)
Termijn voor behandeling openbaarheidsonderzoek De termijn waarbinnen beslist en uitgevoerd moet worden bedraagt voortaan 20 kalenderdagen maar kan mist motivering verlengbaar zin tot 40 dagen.
Afbakening van openbaarheid en hergebruik Een overheidsinstantie die een openbaarheidsonderzoek inwilligt dient de burger er op te wijzen dat dit geen toestemming inhoudt om die informtie ook te gaan hergebruiken.
Procedure inzake verbetering van bestuursdocumenten De behandelingstermijn is nu 20 kalenderdagen.
Beroepsprocedure De aanvrager moet een afschrift van zijn oorspronkelijk openbaarheidsonderzoek en de weigeringsbeslissing meesturen.
P.S. Op bepaalde praktische zaken komen we later nog op terug.
Weblog over het reilen en zeilen in de Kortrijkse politiek door Frans Lavaert