De vorige coalitie plande in het bestuursakkoord voor haar bestuursperiode (die van “beste stad”) een innoverende vorm van burgerparticipatie: een jaarlijks referendum om de opinie van de bevolking over een bepaald thema te achterhalen.
Eer we nu verder iets zeggen over deze zaak, nog maar eens herhalen dat er juridische gezien geen “referendum” kan gehouden worden op gemeentelijk vlak. Dat kan alleen op nationaal niveau, maar sinds de “koningskwestie” waagt geen regering zich nog aan zo’n vorm van bevraging.
Op gemeentelijk vlak bestaat wel de mogelijkheid tot het houden van een “volksraadpleging”, maar de procedure daarvan is bijna compleet gelijkaardig aan die van een gemeenteraadsverkiezing. Te omslachtig en te duur voor een sporadische bevraging van de kiezer over een bepaald onderwerp.
Bon. Dit was een intermezzo. De juiste en juridisch enig mogelijke term op gemeentelijk vlak is: “een bevraging” organiseren.
(Onderaan komt nog een zijdelings commentaar.)
Zoals hier in deze alternatieve krant eerder is gemeld, vroeg raadslid Marniek De Bruyne (VB) zich in de laatste gemeenteraad af of de nieuwe vivaldi-coalitie (vier partijen in een ‘monsterkartel’, dixit Ruthie) in de huidige legislatuur nog van plan was tot het houden van een jaarlijkse, digitale bevraging.
Een vraag over een onderwerp dat onze burgemeester Ruth Vandenberghe bovenmate goed ligt, waar zij met veel verve kan op reageren, want zij is al gans haar politiek leven als schepen (en nu nog) bevoegd voor burgerdemocratie en participatie. Cf. “Kortrijk Spreekt“.
Ruthie denkt dat het er niet meer van komt.
De vorige ‘referenda’ (hm) waren volgens haar soms een succes, en een andere keer ‘niet helemaal’. Soms.
Ja zeg. Wie herinnert zich niet die roemruchtige bevraging waarbij schepen Axel Weydts ons een maandelijkse autovrije zondag wou opdringen? (Het was wel enkel bedoeld voor het winkelwandelgebied en binnen de ring, maar men had dat niet door.)
En dan die sisser waarbij er gewoon te weinig respondenten waren om een kunstwerk voor het publiek domein te kiezen. Geen interesse.
(Bij andere bevragingen over al of niet uitdoven van de straatverlichting bij nachte, of over een nette stad (containerpark) was de uitslag op voorhand te voorspellen.)
Op die gemeenteraad van ll. 17 maart wist de burgemeester te vertellen dat men (bijv. vijf gebiedswerkers) nog op zoek was naar nieuwe vormen van burgerdemocratie. Het thema is nog onderwerp van bespreking. Maar het zit er niet meer in dat men nog zal overgaan tot die jaarlijkse digitale ‘referenda’ van vroeger.
Men zal het eerder houden bij een soort van raadplegingen over projectmatige thema’s en en eventueel alleen geldend voor een beperkt ’territorium’.
——-
En nu iets anders, maar nodig in deze context.
Met uw goedvinden willen we hier naar aanleiding van die interpellatie van De Bruyne iets zeggen over de onzorgvuldige wijze waarop nogal eens thema’s worden behandeld in onze gemeenteraad.
Niet goed dus.
En daarmee willen we zeggen dat bijwijlen de agendapunten niet uitputtend genoeg worden besproken.
Enerzijds komt dat omdat raadsleden (al of niet als interpellant) het dossier onvoldoende beheersen, – meestal de historiek ervan niet goed kennen – maar anderzijds nog omdat de betrokken schepen niet alles zegt wat hij/zij weet of – nog erger ! – de stof niet beheerst.
Het ging hier op 17 maart dus over burgerdemocratie en meer special ‘referenda’. Dat onderwerp is in de voorbije jaren al meermaals ter sprake gekomen in de gemeenteraad.
En wat hebben we daarbij nog nooit vernomen?
– Wat heeft nog geen enkel raadslid ontdekt?
– Wat heeft de bevoegde schepen of burgemeester nog nooit gezegd? (Ook nu weer niet!)
Wat volgt.
Het College van Burgemeester en Schepenen (CBS) heeft op 10 juli 2023 een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met UGent. Met een onderzoeksgroep van die universiteit die net niets anders doet dan de lokale democratie in de gemeenten bestuderen, zicht wil krijgen op de vraag hoe participatie echt werkt in lokale besturen.
Dat Gentse interdisciplinair GOA-project heeft (onder andere) gevraagd om de toen al drie bestaande Kortrijkse referenda (2019, 2021,en 2022) onder de loep te nemen en het CBS (met toenmalig burgemeester Vandenberghe) is daar op ingegaan.
Ruthie heeft daaromtrent in de gemeenteraad nog nooit iets over verteld. Daar had ze op 17 maart nochtans weer een uitgelezen kans toe. Om des te beter te argumenteren waarom de jaarlijkse “referenda” worden afgeschaft.
Hebben de Gentse GOA-onderzoekers daar dan niets over gezegd?
Ons CBS van 10 juli 2029 – nog wel onder voorzitterschap van Ruthie – argumenteerde dat de samenwerking met de experten van UGent ons zou helpen bij het evalueren van de Kortrijkse bevragingen en het opzetten van deze en andere participatiemethodieken.
Vraag blijft: waarom rept niemand daarover?
Een anekdote.
Nieuwbakken Groen raadslid Miet Callens kon er zich bij neerleggen dat er geen sprake meer is van grootscheepse jaarlijkse referenda.
Zou zij er dan weet van hebben wat voormalig Groen raadslid Matti Vandemaele ooit heeft voorgesteld?
Ook hij vond die referenda maar niets. Zie GR van 10 oktober 2022.
Zijn voorstel luidde, een referendum organiseren (jawel!) met de volgende vraag:
“Vindt u dat het referendum een nuttig instrument is om het beleid van stad er mee vorm te geven?”
Goed hé? Een referendum over het referendum.