In een vorige les van een tijdje geleden beschreven we hoe Kortrijks burgemeester V.VQ. (Vincent van Quickenborne) met theoretische, logische redeneringen heeft geprobeerd om het afzweren van zijn dure eden – om voor altijd burgmeester van zijn beminde centrumstad te blijven – toch wat goed te praten. Het kwam hierop neer: hij heeft in feite zichzelf opgeofferd om het land met zijn ministerschap (ook van de Noordzee) door de crisis heen te loodsen. Tegelijk laat hij Kortrijk niet los en wil (vanuit federaal niveau zeg!) nog veel goed doen voor de stad.
Dit soort van overtuigingsmiddelen rangschikte Aristoteles in zijn “Ars Rhetorica” tot de categorie “logos”.

Maar de wijsgeer wist maar al te goed dat er meer nodig is dan rationele, inhoudelijke argumenten (logos) om als onderdeel van het betoog de toehoorder niettemin te overtuigen van zijn gelijk als spreker. Er is alleszins ook “PATHOS” nodig: men dient de emoties van het publiek te bespelen.
V.VQ. kan dat als geen ander maar het lukt wel niet bij iedereen.
Zijn toespraak tot de Kortrijkzanen (die zich waarlijk verraden voelen) begon al meteen met de meest gekende, populistische methode: de ‘captatio benevolentiae’: het goed stemmen van het publiek zodanig dat men begint warme gevoelens te koesteren voor de spreker. Enige vleierij mag daarbij niet ontbreken.
Dus zei de afscheidnemende burgervader: “Ik ben een trotse burgemeester. Ik was graag verder uw burgemeester geweest, van een provincienest dat (nu) een voorbeeldstad in Vlaanderen is.” Het was waarlijk geen evidente keuze, omdat hij Kortrijk graag ziet. Dat u dat maar weet.

V.VQ. onderstreepte dit alles dan met de weidse advocatengebaren en stemverheffingen (met een enkele kortstondige pauze), eigen aan iemand die eigenlijk niet kan verbergen dat hij toneel speelt.
Tot de ‘pathos’ van een deskundige redevoering behoort dit overtuigingsmiddel tot het decorum. Niet voor niets hield Quickie zijn toespraak in de prachtige Beatrijszaal van het historische stadhuis, met op de achtergrond een kunstig glasraam en een rij indrukwekkend dikke boeken.

V.VQ. liet het natuurlijk niet na om enig medeleven, welwillendheid, zelfs medelijden uit te lokken bij zijn toehoorders. Dus moesten we aanhoren dat hij over zijn overstap naar Brussel lang heeft nagedacht, ja daar echt nachtenlang heeft van wakker gelegen, en met veel mensen over heeft gepraat. Ook met zijn vrouw. (Want wie gaat er nu de dochter naar school voeren?) Maar ja, “plicht roept en men kan niet aan de zijlijn blijven staan”.
En: “Wat we in Kortrijk doen met onze ploeg, moet ook in ons land mogelijk zijn.”

Naschrift.
Wat dat ook moge zijn wat u hier ter stede en in Brussel doet, dank u voor alles, titelvoerend burgemeester!
In een volgende editie van deze krant zullen we het nog hebben over uw beroemde én beruchte eigen “ethos”.