Monthly Archives: januari 2007

geschiedenis

zen in de nieuwe Kortrijkse geschiedschrijving (2)

(Dit stuk kreeg een aanvulling. Let maar niet op de voetnoten of verwijzingen naar andere auteurs. En de geleerde woorden dienen om u maar vlug naar een andere rubriek op de weblog te jagen.)

Intussen meldt mij een lezer-studax geschiedschrijver dat hij bij zijn bronnenonderzoek over christendemocratisch syndicalisme wel goede ervaringen had inzake bijstand van Filip Santy, maar dan wel geen toegang kreeg tot het archief van baron Emmanuel de Bethune.
Moest maar eens terug komen al hij wou “doctoreren”.

—–
Natuurlijk wat overdreven³ toen we in het vorige stuk zeiden dat onze historiekers (maken geschiedenis), het alleen maar hadden over ‘prochies en pastors’, zilversmeden, nonnen, de preken van E.H. Jozef Vandale, aardewerk, de gilde van de edele ridder -Sint-Joris, de bonden van het H.Hart, de kasselrij, mirakels van O.L.Vr. van Groeninge, wijwatervaten en emmers, maar niet in het minst over prostitutie op de Kortrijkse Bane.
Mis. Qua oogpunt ‘hermeunistiek’ en na veel bronnenonderzoek moet het zijn: de Brugse Bane.

Om het een klein beetje goed te maken komt er hier nog een lijstje met werken die in onze burgeroptiek (meer politieke, meer relevante en hedendaagse historie) lezenswaard zijn. En een oproep aan de KULAK, HOWEST en de KATHO. Op zoek naar een gedelocaliseerde Pirenne, het soort dat ook over ‘plaatselijke’ geschiedenis schreef maar dat ging dan wel over België. Dat mag, in academische kringen.

Nu, meer recente politieke Kortrijkse geschiedschrijving (historiografie is een beetje iets anders, méér geleerd?) is niet altijd gemakkelijk aan te pakken.
Wat lezen we in het woord vooraf van een dissertatie (verhandeling, thesis, scriptie) van Ruth Vandenberghe (gemaakt aan de R.U.G) over het ACW en de CVP-middengroepen tussen 1964 en 1988?
“Dankzij Stefaan De Clerck² hebben we toch toegang gekregen tot het C.V.P.-archief van Kortrijk in het KADOC (Leuven), nadat ons dat door de C.V.P geweigerd was.”
Weliswaar met uitsluiting van persoonlijke documenten en onder begeleiding van Filip Santy! (Verslag van het Kortrijkse partijbureau, dd. 13.02.1995.) Ongelooflijke nieuwe vorm van heuristiek…
Dat is tien jaar geleden geschied : een bijna afgestudeerd student(e) die onder toezicht van de Gestapo het archief van het Katholiek Documentatiecentrum in Leuven mag bekijken! En nog wel in het bijzijn van een CVP-raadslid. Stukken van vòòr de oorlog. En geen ‘persoonlijke’ documenten.
In vaktermen spreekt men dan over ‘confessioneel reductionele’ geschiedschrijving.
En dat is dus deze historiografie die hier bij Kortrijkse historiekers overheerst. Alleen al te zien aan de volstrekt irrelevante maar zeer tekenende behandelde onderwerpen. Beter gezegd: de zeer tekenende symptomatische lacunes van onderwerpen. Leiegauw is weer bezig.

Ook Steven Debaere heeft het bij zijn bronnenonderzoek en vinding in de Gilde niet altijd onder de markt gehad toen hij aan de KUL een dissertatie maakte over “Het politieke optreden van het ACW in het arrondissement Kortrijk, 1918-1934”. Heel boeiend, bij lectuur (lezing) soms om het uit te gieren van het lachen, en ook dienstig om bepaalde politieke gebeurtenissen van nu wat te situeren (Cfr. Depaepe, 2006, p. driehonderderdzevenendertig en volgende, voetnoot 37.)

Meteen zijn hier al twee werken² (cfr. supra) aangestipt die de moeite waard zijn, maar helaas niet in de handel verkrijgbaar (in de Kortrijkse bib ook niet) en niet voorkomen op www.ethesis.net.

Oorlog

Het werk van Ruben Mayeur kan men wel op internet lezen en dat gaat noch min noch meer over de houding (attitude) van het Kortrijkse en Rollegemse gemeentebestuur tijdens de bezetting. De Duitse bezetter (occupant, soms moffen of DUTSERS genoemd) was blijkbaar tevreden met de “accomodatiepolitiek” van de ACW’ers. Goede verstandhouding tussen het stadsbestuur en de Kommandatur. En in de technische dienst van Stad bevonden zich immers ook heelwat Nieuwe Orde-gezinden (VNV’ers, zwarten).
Ruben Mayeur mocht het dossier over VNV-burgemeester Maurice Castelein wel niet inkijken.
Over het verzet (de witten) is er aan de RUG ook een licentiaatsverhandeling gemaakt. Van Petra Demeyere, nieuw SP.A-raadslid.

Juul Debaere (gewezen Agalev-raadslid) heeft een paper (papier) gewijd aan de plannen omtrent “Groot-Kortrijk” tijdens de tweede wereldoorlog. Ja, reeds tijdens WO II bedacht. Met de Dutsers zeker? Ook pikant. Manu de Bethune weet in zijn mémoires op het kasteel van Marke nergens van.
Over WO II zijn er nog werken over de luchtaanvallen (R. De Paepe), het dagboek van dokter Mattelaer, de oorlogsburgemeester Luc Ryckeboer (J. Vanbossele), “friendly fire” (V. Lambert), repressie (J. Ballegeer), Kortrijk in 1944 (A. Augustyn) en nog iets van Egied Van Hoonacker over Kortrijk tijdens WO II.
Over WO I ² schreef Luc Pauwels.
De Oostenrijkse Succesieoorlog en de Spaanse in Kortrijk zijn door onze academici ook nog niet vergeten.

Gilde en Middenstand, subsidiair Patria

Burgemeester Manu de Bethune redigeerde onlangs zijn mémoires. Hier is er al een uitvoerige bijdrage aan gewijd.
Burgemeester Ivo-Jozef Lambrecht had het in 1985 over zijn ’50 jaar sociaal en politiek engagement’. Onmisbaar voor wie de CVP als standenpartij wil leren kennen. En bepaalde mentaliteiten en gedragsvormen die in ons stedelijk politiek leven nog altijd gangbaar zijn.
Albert De Clerck (vader van Stefaan, onze toekomstige gouverneur, was militant van het Jong Volksche Front), en Dries Dequae (de kaarter van de Patria) kregen piëteitsvolle gedenkboeken.

Syndicalisme en den Arsène

Zeer typisch voor de Kortrijkse geschiedschrijving is dat het altijd maar gaat over christelijk syndicalisme. Het ACW-ACV. Werken van Filip Santy en I. Robbesyn bijvoorbeeld.
Maar wie gaat er een keer dat vroegere geschrijfsel excerperen van kristen syndicalist Arsène Vanmaldergem in de “De Volksmacht”? Je weet niet wat je leest. Als Kortrijkwatcher dit soort vuilbekkerij over de Kortrijkse politiek zou riskeren (aankunnen) vliegt hij in den bak. Dat waren nog eens tijden. Oftewel dekt men het verleden toe.
Over slunse August Debunne is er een werk van Hendrik Defoort.

Economie

Volstrekt verwaarloosd. Werken van Paul Debrander, Ann Augustijn, Katelijn Rosseel.
Over de vlasnijverheid wel een monumentaal (documentair) werk van Bert Dewilde.

Kunsten en cultuur

Veel werken over kunsten van Paul Debrabander. Muziekleven: Ann Vanhoutteghem.
Cultuur tijdens het interbellum: Griet Dufraimont.

Deelgemeenten

Boekjes van Filip Santy, Carl Decaluwé, Piet Boncquet, Johan Roelstraete, Gerrit Van Betsbrugge, Paul Thurman, Philippe Boxy, e.a. (Kan er geen oordeel over vellen.)

Macht/ invloed/democratie

Prot nul. Geen politicologen, sociologen en straathoekwerkers te bespeuren.
Wie heeft het hier voor het zeggen? Waarom en hoe? Over een halve eeuw te verwachten: “De onverhoedse komst van windmolens in Kortrijk”.

EEN OPROEP aan de nieuwe Pirenne van Kortrijk
DE HISTORIE VOORBIJ

Ik denk dat we ongeveer rond zijn met dit overzicht in het kort, in onze heuristische optiek alleszins.

1.
Laat ons een keer afrekenen met het verre verleden (Ancien Régime), tenzij er nog iemand iets nieuws (feitelijk of interpretatief : heuristisch of hermeunistisch, zou ik zeggen) kan ontdekken. Of regelrechte fouten kan herstellen. Of een nieuw paradigma lanceren. Conceptuele kaders!
– Voorbeeld: de klassenstrijd in het Kortrijkse in t’ kort en in vogelvlucht. “Kortrijkse liefdadigheid versus neo-marxistische structurele oplossingen door de laatste eeuwen heen”. Schone titel voor een licentiaatsverhandeling.

“Sacerdotium et Imperium in het Kortrijk – van het heden tot nu, met woord vooraf van de deken”.
“Paradoxen in de Kortrijkse samenleving: synergieën, dis- en andere convergenties tussen bourgeoisie, kleine en grote middenstand en subcategorie boeren, horeca en parvenu’s uit de derde stand, een voorlopige stand van zaken.”
Met zo’n titels is een doctoraat of master na master gegarandeerd.
“KBC, BBL, ING en Schepencolleges (CBS) in de centrumsteden Kortrijk en Roeselare, – een vergelijking”: cum laude wordt dat.

2.
Laat ons een keer zorgen voor een aflossing van de wacht.
In de Kortrijkse historiografie die er nog iets toe doet of deed duiken voortdurend dezelfde namen op: Maddens, Van Hoonacker, Debrabander (twee), Despriet (archeologie dan), Vancolen, Slosse.
Verdienstelijk allemaal, maar De Leiegouw heeft nieuw bloed nodig en nieuwe inzichten, vooral nieuwe interessevelden.
Een bloedtransfusie zal niet meer helpen.

3.
Heelwat domeinen blijven praktisch buiten beeld: politiek, economie, het ‘sociale’.
Wie wil het een keer hebben over de media (Kortrijk telde vroeger talloze gazetten! nu WTV!), de familieclans en de grote vermogens (gronden en banken), het OCMW (vanwaar al die hoeven in bezit?), de huisvestingsmaatschappijen, de intercommunales (Leiedal!), de fusie, het ABBV, de onderwijsinstellingen, de schoolstrijd, extreem linkse partijen (Amada!) ? Het leven van Willy Malysse. (Over Limelight is er ooit sprake geweest van een geschiedschrijving, maar daar horen we niets meer van.) Politiek en KBC. De aanwerving van ambtenaren. Enzovoort.
“DE PERSONEELSPOLITIEK EN WIJZEN VAN AANWERVEN ONDER SCHEPENEN DECABOOTER EN LYBEER, – met toegevoegde appendix over vorming van schepenen” (op CD-rom).
Waar blijven onze politicologen van ter plaatse?
Leiegouw weet over dit soort zaken nergens van, niet over het verleden of heden.
Nu ik er aan denk, iets kan ook over de turn-over (breuk) van Caritas Calotica naar Buurt- en Nabijheidsdiensten, de Welfare uit hoofde van schepen Lybeer en eega als hype. Ondertitel: tussen welvaart en welzijn.

Die familieclans : Vlerick, Sabbe, De Clerck, De Jaegere, Goethals, de Bethune. De haute bourgeoisie.
Den BAC. Maar ook: de Verhennes. (Waar zitten die gasten eigenlijk? Waar eten ze, waar spelen ze. Babbelen? Roddelen? Waar wonen of slapen ze? Waar gaan ze op reis? Wat lezen ze ? Wat doen ze?)
De kleine Kortrijkse man weet er niets van, waar en hoe hij geregeerd wordt. Raadsleden zitten er voor spek en bonen bij, maar het is nogal penibel om dit te beseffen.

Wat lezen we nu in De Standaard van 13 januari, rubriek E9, onderaan? De familie Vlerick heeft grote vastgoedbelangen. Grootmoeder van Philippe was geboren met een baksteen in de maag. In Kortrijk staan de Vlasbloemstraat en Ieperstraat van oudsher vol met huizen van Vlerick.
Ik herinner me daar toch nog iets over, maar weet niet meer wat. Had iets met huur te maken. Geld. Altijd ruzie alom, dat wel.

DUS: thema voor moderne historiekers: over openbare werken en grondverwerving door Stad of vooral Leiedal, met name vragen naar wanneer, hoe, waarom en met wie? Timing.
De meeste wereldhistorici die met enige credibiliteit iets willen uitleggen over plaatselijke toestanden hechten weinig belang aan het toeval. Aan personen wel, voor zover zij dan uiting zijn van de onderbouw. Zoek het zelf maar op.
MARXIST ! Schone titel nog: “BAC’s als paradoxen van het Kortrijkse kapitalisme “.

4.
De (Kortrijkse) academische wereld laat verstek gaan. Journalisten ook, maar dat is een ander hoofdstuk.
Wie eventjes verder kon studeren dan een onderwijzer kijkt vanuit een misplaatse pretentie en vooral pedanterie veel te neerbuigend op ‘lokale’ geschiedschrijving.
Aan onze hogescholen en universiteit zijn er meerdere opleidingen die zouden kunnen aandacht besteden aan plaatselijke thema’s. Alle onderwerpen zijn goed om de stiel van geschiedschrijver of socioloog of sociaal werker te leren!
In HOWEST is er een afdeling sociaal-agogisch werk. Voor iedereen relevante problemen alhier genoeg. In HOWEST-Brugge is er een departement lerarenopleiding.
Aan de KATHO kan men ook bachelor worden in sociaal werk en onderwijs.
Aan de KULAK kan men geschiedenis bestuderen.
Waar zijn al die opstellen?

5.
Waarom zouden al de (niet pedante) profs niet een keer de koppen bij mekaar steken om systematisch na te gaan wat er hier aan relevante (leerrijke: voor de auteur én de lezer), pertinente onderwerpen zoal een keer zou kunnen onderzocht worden?
Om dan later, 800 jaar na de guldensporenslag, tot een magistraal synthetisch standaardwerk te komen over de Kortrijkse geschiedenis van de 20ste eeuw. Een grootscheepse narratio. Geschreven door de Pirenne van Kortrijk.
Stad op de wereldkaart.
Maar waar blijven onze zgn. politicologen? De historie , voorbij !
EN DIE ERFGOEDCEL MAG OOK EEN KEER DE HAND AAN DE PLOEG SLAAN. Geld en bureaus genoeg.

P.S.
Dat de geschiedenis zich herhaalt, daar is niets van waar.
Maar in Kortrijk plus de Kortrijkse geschiedschrijving was dit wel het geval, tot NU.
De 21ste eeuw is pas begonnen.
Weet u soms waarom burgemeester De Jaegere zijn asse liet in zee vallen?

Positief voorstel: alle geschriften over de Kortrijkse geschiedenis van de 20ste eeuw van na af aan op internet.
Domeinnaam: clio-in-kortrijk.

geschiedenis

Kortrijkse geschiedschrijving (1): veel irrelevante acribie

Toen ik dit las kwam er bij mij een vraag op.

“Onze waarneming van ‘de werkelijkheid’ gebeurt letterlijk vanuit een bepaald (biologisch, maatschappelijk, cultureel, ideologisch) ‘oogpunt’, terwijl het kennen van (en dus ook het denken, spreken en schrijven over) die ‘werkelijkheid’ hoe dan ook plaatsgrijpt via de reductionistische insnijding van het concrete woord.”

En bij deze zinsnede meende ik het antwoord op die vraag te kunnen vinden:

“Geschiedkundige kennisvorming moet dan ook niet in het verleden zelf worden gezocht, maar in de interpretatieve tradities van de ‘historiografische operatie’ die volgens Certeau te maken heeft met de manier waarop de historische ‘evidentie’ door historici wordt geproduceerd. Ze veronderstelt een afstand in de tijd, die de projectie, de subjectieve historiciteit, mogelijk maakt
waarmee de onderzoeker het ‘andere’ in het ‘anders zijn” van het verleden ontdekt en construeert.”

Om het met de woorden van Ankersmit te stellen: “De intertekstualiteit in de geschiedenis is de bron en de geboorteplaats van de historische werkelijkheid.”

ZO.
De bekende en bij studenten omwille van zijn zorgvuldig taalgebruik heel beruchte schrijver – zoniet de uitvinder van de (pedagogische) historiografie – Bellegems prof. Marc Depaepe (van de ‘new cultural history’ wel verstaan) geeft hiermee enig inzicht op de vraag waarom er over de geschiedenis van Cortoriacum nog altijd geen bevredigend wetenschappelijk-narratief werk is verschenen.
Narratief: een ‘verhaal’ vertellend.

Ik ken niet zoveel boeken handelend over de algemene geschiedenis van onze stad.
Er is de onvermijdelijke ‘Niklaas’ Maddens. Met zijn geschiedenis van Kortrijk, in vogelvlucht dan. Verschenen in 1983 en gaande tot 1945. En het werk van 1990 dat beoogde een synthese (soort samenvatting, maar beoogt meer te zijn) te brengen van wat al is geschreven over het verleden van de stad.
Met steun van de Stad verschenen naar aanleiding van de achthonderste verjaardag van een stadkeure. Vergeten welke en of het wel de eerste was. Of de juyiste. Auteurs: A.Vandoorselaer, J.Viérin, E.Warlop, N.Maddens, P.Vancolen.
En onlangs hernam Niklaas² dit werk “in het kort”. Veel prentjes.

Veel van die werken leunen met alle gevolgen van dien op een soort standaardwerk van De Potter, dat al dateert van 1873-1876. (Er is een anastatische herdruk geweest in 1975.) Anastatisch betekent niet wat u nu denkt. Het is niet zo erg.

Een groot euvel van deze werken is dat er een enorm accent (klemtoon) ligt op de middeleeuwen (ca. 400 tot 1500) en de Moderne (Nieuwe) Tijden. Zeker de naoorlogse tijd (na WOOII) bestaat als het ware niet.
Inhoudelijk is een grote lacune (?) dat er nauwelijks sprake is van politieke, sociale en economische thema’s en instellingen. Men heeft het wel een keer over de linnenindustrie. Edelsmeedkunst. Over de Armenkamer. Het kerkelijk leven (processies, maar geen Schoolstrijd). Over Kortrijk als historische designstad: nul, komma nul.
Men is gewoon niet mee met de evolutie van de moderne historiografie. Kent niet eens de feiten (acts). Verkent geen nieuwe terreinen (velden). Er wordt herkauwd (fictie) en de ijver wordt niet besteed aan het zoeken naar minder traditioneel bronnenmateriaal.
Eén voorbeeld: waar vind je iets over de geschiedenis van het OCMW? Nog één: onderwijs (scholen alhier, vroeger en nu: de komst van de KULAK is nog altijd niet ontraadseld).
Heeft er al één historieker hier systematisch de notulen van het Schepencollege doorgenomen? Over de jaren heen? De verslagen van de gemeenteraden? De jaarverslagen van Stad?
Wie vindt er eindelijk eens een uitleg over de eeuwenoude almacht en arrogantie van de christen-democratie in onze geliefde Stad?

Intussen zijn er wel een serie boeken³ gemaakt over bepaalde deelaspecten. Maar weerom over heel “ouderwetse” onderwerpen die van veel acribie getuigen maar voor niet-historici totaal irrelevant zijn.
Er is een geschiedenis van de Groeningeabdij. Van Onze-Lieve-Vrouwhospitaal. Over de Kortrijkse geneeskunde (asklepiaden). “Prochies”. Buitenpoorters. Franse stijlinterieurs alhier. Pijpen en pottenbakkerijen (Philippe Despriet!). De Kortrijkse leprozerij (E. De Bethune!). Landgravinne Béatrix de Brabant. Wapenschilden. Begijnhof. Nonnen.
Ja, zelfs over de Kortrijkse vrijmetselarij: de loge l’Amitié.
En natuurlijk een en ander over de guldensporenslag (1302.) Niet vergeten.
Egied Van Hoonacker wijdde een pittige (maar wat verwarde en verwarrende) studie aan de Kortrijkse herbergen, terwijl hij nog nooit op één of twee cafés is gesignaliseerd. Volgens de regel van historiekers: je moet er niet bij zijn geweest om erover te berichten.

Her en der zijn er losse en vele artikels gewijd aan genealogie, naamkunde, maten en gewichten, kapittels en kannuniken, heraldiek, schepenzegels, leerlooierijen. Van de Debrabanders. Vruchten van noeste arbeid uit de milieus van De Leiegouw, de Geschied- en Oudheidkundige Kring. (Depaepe, Gisteren, p. 708.) Totaal van de gekte. Buiten alle proporties. Wat Kortrijkzanen in feite hebben beleefd, ondergaan, aan hebben deelgenomen, bepaald, gerealiseerd – dat kom je nauwelijks of nergens te weten. Ieder leven ontbreekt. Niets over openbare WC’s. De Veemarkt, de huisvestingsmaatschappijen, Leiedal, openbare werken, politieke families (gremiums), grondbezitters, vakbonden, de fusie, en dergelijke meer.
Geen spoor van visie. Paradigma’s². Bepaalt de onderbouw de bovenbouw, ook in Kortrijk? Is er ietsoftewat organisch gegroeid? En hoe komt dat dan? Is er hier iets te bespeuren van conflicten, dialectiek³? En een vooruitgangsmodel? Door wie? Waarom?
Wie of wat heeft Kortrijk gemaakt, zoals het was en zal zijn?

DE “PLOTSEN”³bis in de Kortrijkse geschiedschrijving.

Weet je wat? In een sfeer van macht is onkunde als een troef verondersteld.
Hedendaagse historie van bij ons is:
Plots is Sansen burgemeester.
Plots wordt Kortrijk gebombardeerd. Plots is er een fusie van gemeenten, en welke? Plots is daar een verkeersvrije winkelstraat. Plots is daar Leiedal. Plots is er een Conferentie van Burgemeesters. Plots wint de Gilde in de verliezingen, of integendeel de middenstand. Plots zijn er twee stadssecretarissen. Plots een Woonregie. Plots een mega-winkelcompex. Plots geen nieuw zwembad meer. Plots komen er zeven bruggen. Plots is Stad alles wat met creatie, innovatie, design heeft te maken.

Allles valt hier uit de lucht. (Ibidem, p.1)
Onze plaatselijke historiekers (Lousse, Pirenne, e.a.) apteren dit of merendeels juist niet en zoals gebruikelijk in dit soort middens hebben ze dan verschrikkelijk veel moeite om dit toch ergens organisch of materialistisch te duiden. (In navolging van pedagogisch historicus Marc Depaepe weet ik nu absoluut niet wat ik nu zeg.)

Als we daar een keer een met zijn allen een antwoord konden op vinden: wat is nu en vroeger typisch Kortrijk?
DAT IS DE VRAAG EN HET ENIGE WAT WETENSWAARDIG IS.

Cfr. Depaepe: geen reductionisme, misschien zelfs weigeren van een teveel aan intertekstualiteit? (Zie ook: Germonprete.)
Mijn onwetenschappelijk buikgevoel: zeker in een locale samenleving die is gedomineerd door één ideologie en bijhorendemachtscentra (wezen zij vrijzinnig of confessioneel) is plaatselijke geschiedschrijving potentieel, van meetaf aan onbestaande, of zwaar gecensureerd.
De handelingen (geschriften) van Leiegouw en de Kringen zijn daar een veruitwendiging van. (In socialistische burchten als Antwerpen of Gent zal het wel niet anders zijn, met niet minder reductie. Zie ook de verschillen tussen het “nieuws” op de lokale TV en pers (multimedia.)

Maar de brede meer politiek-maatschappelijke gerichte studies over Kortrijk, waar zijn of blijven ze?
Waarmee moeten we dan nu het stellen op dit gebied (veld)?
Wanneer staat de Pirenne van Kortrijk op?

(Wordt vervolgd.)

cultuur

De gustibus in een Notabel Boeckxen van Cokeryen

Door de opbouw van de tentoonstelling “De Gustibus” is het Broelmuseum opnieuw gesloten van 8 januari tot en met 9 februari.
Wat moeten de mensen (toeristen) daar nu weer van denken? Als het museum iets van plan is wordt het gesloten. Raar museum.

“DE GUSTIBUS “(over de smaken) onderzoekt de manier waarop actuele kunst omgaat met voedsel. Ja. Daarbij is er vooral aandacht voor eten als activiteit en voor voedsel als materie. Ja. Inspiratiebron is wel de historische verzameling schilderijen van het Broelmuseum.
In de tentoonstelling is onder meer werk nu te zien van Wim Delvoye (commerçant uit Wervik), Patrick Van Caekenbergh, Jef Geys, Jan Fabre. Achteraf bekeken zijn dat wel Plezante Kerels. Doen meestal toch niet geheel aan zelfcensuur. Ze maken wel iets Kostelijk, maar niemand weet of het erg is. Speelvogels. Moet kunnen.

“De Gustibus” opent op 13 februari voor de genodigden. SMAAKMAKERS.
De tentoonstelling kan u daarna bezoeken tussen 14 februari en 29 april in het museum maar ook in ING (voorheen BBL) op de Grote Markt. Waarschijnlijk weer een groot sponsor en medeorganisator. Wat hebben die banken toch met kunst te doen? Van doen? Toch niet om kosten drukken?
(Het budget van het museum zelf zou slechts 25.000 euro bedragen.)
IK VERSTAAN ER GEEN BARST VAN.

Verscheidene thema’s komen aan bod: de smaak, het eten als ritueel, slanklijnen versus overdaad, de plastische kwaliteiten van voedsel, het vanitasmotief, voedsel als commercieel product, het sociale aspect van samen tafelen. Maar daarnaast kan “eten” ook opgevat als “geestelijk voedsel” en staat voedsel symbolisch ook voor vergankelijkheid, memento mori en de dood.

Maar hoe weet ik dat weer allemaal? En jullie niet?
Alhoewel geen lid zijnde van de Algemene Vergadering van de Musea dan??
Heel eenvoudig: uit de persberichten !

En ja, nu ook wel toch een klein beetje uit de verslagen van de Raad van Bestuur dd. 24 januari 2006 en 20 april 2006, die mij – na veel zagen – pas toegestuurd werden in december vorig jaar.
Normaal gezien moest er op 30 november van vorig jaar nog een Algemene Vergadering zijn doorgegaan, maar die werd geannuleerd “omdat er geen nieuwe punten ter bespreking waren”. Ja, zeg. Sinds april zeker? Over dit soort smaken valt wel te redetwisten.

Op die manier krijgt men als loyaal, opbouwend, potentieel hard werkend bestuurslid geen gelegenheid om nog een keer positieve, constructieve voorstellen te doen.

Bijvoorbeeld over mogelijke locaties. Niet enkel in het bankwezen. Ook in de horeca. Pattiserieën. Op de pleinen en in de parken. De warenhuizen. De paardenstallen. Vermageringscursussen. Den Appel. Het Begijnhof? Poverello. Slachthuizen. Mag het Vlasmuseum weer niet meedoen? En Buda-kunsteneiland? En de Erfgoedcel? Krijgen we in het Museum 1302 nog te zien wat het Vlaamse Heir zoal te verorberen kreeg? Eetbare bloemen?
Komt er een déjeuner sur l’herbe? Een modeshow met volslanke modellen? Een film van voerslokkende ganzen? Sponsor: Gaia.

Kortrijk is intussen Stad van de Smaak.
Komt er een mooi gedekte tafel in de Orangerie? Waar we met zijn allen kunnen aanschuiven? Of een pardoes gedekte, wansmakelijke tafel (bloemmotiefplasticruikend tafelkleed) met bijhorend aartslelijk Vlaams interieur (spuugbak) , zoals ooit een keer lang geleden te zien was in een tentoonstelling over “De Tafel” in Oostende, georganiseerd door K.N. Elno. Die act heeft toen waarlijk stof doen opwaaien! Waar zijn die schoteldoeken (textiel)?
Mogen er ook tafelschuimers komen?
Zijn er van die ultra-schone kasten met schuiven voor eetbare drugs? Net als fichebakken voor Arabische bibliotheken van de firma Decoene?

Wordt er aandacht besteed aan het afstotelijke, de geur, het erotische, het religieuze (de transsubstantie!) ? Kannibalisme? Komt er een Laatste Avondmaal op 29 april? Is er een miniatuurversie of replica van Delvoyes cloaca? Enige afgeleide producten ervan?
Film in de Budascoop: La Grande Bouffe. In Museum 1302: Monthy Python and the Holy Grail, want ridders eten in dit verhaal minnestrelen op. In brasserie Modest: kunnen we gaan eten zonder handen.

De curatoren Lieven Van Den Abeele en Veerle Vandurme (?) helaas nog niet kunnen onderhouden over dit alles. En nu is het te laat.

Een notabel boecken van cokeryen

Rond 1514 verscheen te Brussel dit eerste gedrukte Nederlandstalige kookboek. Een uniek postincunabel waarvan slechts één exemplaar is overgebleven en bewaard in de Bayerische Staatsbibliotheek te München. Van dit exemplaar is in 1925 bij Martinus Nijhoff een facsimile-editie verschenen.
En op www.kookhistorie.com is er een volledige versie te zien van een uitgave van 1994 met woordverklaring. Gesneden brood. Veel links ook.

De vraag is nu of de curatoren van De Gustibus desnoods een facsimile-uitgave van dit opmerkelijk (= notabel) werk hebben kunnen op de kop tikken.

Drukker (ook samensteller of auteur?) is Thomas vander Noot uit Brussel.
Begint zo: “Een notabel boeckxen hetwelc bewijst alle spise te bereiden, elc na sinen staet, het si in bruylochten, in feesten, bancketten oft ander maeltijden besondere en eenen ieghelijkcken (een ieder) van groote nood te hebben die sijn dinghen ter eeren doen wilt”.

MET DUNKT ZOU “DE GUSTIBUS” OOK KOOKBOEKEN EN RECEPTEN KUNNEN TONEN DIE VERBAND HOUDEN MET DE SPIJSEN DIE OP SCHILDERIJEN ZIJN TE ZIEN.
Met alle potten en pannen en kruiken en borden en pollepels die de vrienden van het museum intussen hebben aangekocht.

Hoe gecloven nonnen te maken?
Pauwen en pasteien.
Op diverse websites zijn er recepten en kookboeken te vinden uit vroegere eeuwen.
Zie ook nog www.asg.be van de “Academie voor Streekgebonden Gastronomie”. Met een publicatie: “Op zijn Vlaams – à la flamande”. Met een kalender van culinaire manifestaties en tentoonstellingen. (“De gustibus” is niet te vinden!)
In Brussel loopt er een tentoonstelling over wafels. En nog een (Elsene) over “De keuken, een levenswijze”. Met tekeningen, foto’s, gebruikelijke objecten en levensgrote reconstructies van soorten keukens. Ja, ook met designvoorwerpen.

Kunnen niet wat in bruikleen krijgen? Ook niet uit het museum van Ãœlm?
Of is het allemaal al te laat?

Kunnen we van de gidsenkring uitleg krijgen over de symbolische betekenis van wat we op vroegere schilderijen of emblemata zoal te zien krijgen? Anders loopt het mis. Denkt iedereen simpelweg aan eten. Het gaat over veel meer.
Een duiventil is geen duiventil hoor.
Een zwaan is geen zwaan.
Zo een lustig kwelend vogeltje is gewoon een beetje eenvoudig mens.
Die stillevens met vruchten zijn minder onschuldig als het lijkt! Let ook op de schikking. Citroenen wijzen op zure liefde of valse vriendschap. Walnoten op de Heilige Drie-eenheid. De perzik heeft ook niks met eten te maken. Evenmin als oesters.

Besluit
Wat boeken over iconografie (iconologie) zouden ook niet mis staan op de tentoonstelling. Of in de bib, als men daar van de manifestatie tenminste al weet van heeft?
Ach ja, waar smullen onze designmeesters?

Er is nog een geheel ander probleem.
Hoe de hongeren laven?
In Cebu? Wuxi?Tasjkent?

gemeenteraad

Tussendoor

Bij het vorige stuk over de incidenten in de eerste gemeenteraad van de nieuwe bestuursperiode zijn enkele aanvullingen geslopen. Er zijn nu ook 13 incidenten gemeld. Het moeten er nu ook niet meer worden.

gemeenteraad

Incidentenrijke installatie nieuwe gemeenteraad

1. Politie aanwezig!

Al jaren niet meer gezien dat er agenten stonden geposteerd in het stadhuis. Ongetwijfeld omwille van de actie van het Vlaams Belang die met een groot spandoek en pamfletten waarschuwde voor de ondergang van de democratie. “SOS-democratie” is een initiatief van Jurgen Verstrepen dat al dateert van september vorig jaar. Het zoveelste protest tegen het cordon sanitaire en ook tegen het proces waarbij een aantal franstalige partijen (min of meer gesteund door SP.A en Spirit) het Vlaams Belang financieel willen “droogleggen”.
De website “sosdemocratie” werd ontworpen door Fabrice Morreau uit Zottegem, de art director van de partij. De foto van een
jongedame met een rood kruis over de mond is door het Front National (FN) van Daniel Féret al gebruikt. Het is geen vlaamse schone! Het FN is een pro-Belgische extreemrechtse partij. De Belgische driekleur is zelfs verwerkt in haar logo. Weet het kersverse raadslid en uiterst flamingantische vaandelzwaaier Jan Deweer dat dan niet?
De burgemeester was absoluut niet gediend met de actie en liet uitschijnen dat dit soort van manifestaties in de toekomst nog nauwelijks zullen geduld worden. SOS democratie.

2. Reclame voor een privé-bedrijf.

Ook nog nooit meegemaakt. Het politiek bewustzijn blijft dalen.
Nog voor de zitting goed en wel was begonnen maakte de voorzitter-burgemeester reclame voor de koffiebranderij Viva Sara (Vichte) en het Kortrijks Koffiehuis (Leiestraat). Dit alles omdat Peter Deprez van Viva Sara het barista-kampioenschap had gewonnen. Hij werd meesterkoffiezetter. Heeft de raadsleden een presentje geschonken. Nu begin ik te verstaan waarom er al een tijdje geruchten lopen over de mogelijke oprichting van een koffiemuseum (in de Oude Dekenij?).
Ten voordele van onze verkozenen: zij wisten niet wat ze hoorden.
In de nieuwe te maken deontologische code voor raadsleden zou men nu best ook toevoegen dat een gemeenteraad onder geen beding een collectieve schenking van een privé-persoon (bedrijf) kan aanvaarden. En dat er in een gemeenteraadszitting absoluut geen reclame mag gemaakt voor een commercieel bedrijf.
En dan verzwijgen we nog dat een koffie een verslavende drug is. Ooit verboden. Daarom: altijd chicorei en kamfer toevoegen. Gloeiend kokend water opgieten. Nylonkousen van grootmoeder als filter gebruiken.

3. Heelwat organisatorische zaken laten nog op zich wachten.

De burgemeester kondigde aan dat hij nog een vergadering van de fractieleiders zal bijeenroepen om een aantal concrete zaken met betrekking tot de werking en organisatie van de Raad en de Commissies bijv. te regelen. (Commissies zijn voortaan openbaar!)
Er was in december al een keer een bijeenkomst van de fractieleiders, maar de burgemeester was er toen niet bij.
P.S. even hierbij: op de dag zelf van eerste zitting van 2 januari stond de agenda van gemeenteraad nog niet eens op de website van Stad.

4. De burgemeester geeft richtlijnen aan de pers.

Dat is nu wel niet de eerste keer dat dit gebeurt, zowel in de Raad als in persontmoetingen.
De burgemeester kon nog op 2 januari zelf en bij het ochtendgloren zijn eed afleggen bij de gouverneur. In Ieper, en niet in Brugge. Rijkelijk laat dus. Stefaan De Clerck gaf aan de pers mee dat men daar niets moet blijven achter zoeken en dat minister Marino Keulen al op 28 december zijn fiat had gegeven aan de voordracht.

5. Een steeds meer frivole Hilde Demedts.

De kwaliteit van de gemeenteraad wordt vestimentair bekeken steeds beter. Iedereen was op zijn paasbest. Schepen Hilde Demedts legde de eed af in een pittig jurkje met bijhorende voor fetisjisten aantrekkelijke laarzen. Toch jammer dat zij nog slechts drie jaar zal te zien zijn, op die stellage van de schepenbank.

6. De burgemeester-voorzitter zegt aan het Vlaams Belang waarover en hoe de fractie mag tussenkomen in de Raad.

Als het aan de burgemeester ligt mag de nieuwe fractieleider van het Vlaams Belang bijna zijn mond niet meer opendoen. Maarten Seynaeve had nog nauwelijks een teken van leven gegeven of het zat er al bovenarms op. De burgemeester voorspelde wat er zou gezegd worden, aan de hand van een nota van Francis Van den Eynde (federaal volksvertegenwoordiger en Gents raadslid) met enkele instructies voor de raadsleden van het Belang. De voorzitter liet die nota zelfs circuleren in de Raad.
Dat mag volgens Stefaan blijkbaar niet: dat een nationale partijleiding inzake bepaalde materies die in alle gemeenteraden ter sprake komen probeert gemeenschappelijke standpunten te formuleren.
Burgemeester waarschuwt het Vlaams Belang dat men het in een gemeenteraad niet moet hebben over “nationale” materies.
Gemeenteraden moeten zich bezighouden met het lokale beleid.

Nou, nou. De aanstelling van voorzitter van de Raad (moet niet meer noodzakelijk de burgemeester zijn), de opname van de OCMW-voorzitter in het Schepencollege zijn geregeld in een gemeentedecreet.
Eénvormige standpunten van partijen in alle gemeenten laten innemen, dat is nu net wat véél meer zou moeten gedaan worden, wil men het niveau of de kwaliteit van de tussenkomsten (en de dorpspolitiek in het algemeen) verhogen. Kerntaken formuleren bijvoorbeeld, deontologische code, overheidsopdrachten, delegatie van bevoegdheden, grensoverschrijdende samenwerking, PPS, autonome gemeentebedrijven, enz., zijn wel degelijk onderwerpen voor gemeenschappelijke partijstandpunten in het hele land.
Maar flauw dan weer was de roep vanop de banken van het Vlaams Blok om een leeuwenvlag uit te hangen in de raadszaal.

HET MOET WEER LUKKEN.
Net op dezelfde dag waarop de burgemeester vindt dat lokale gemeenteraadsleden (partijen) geen instructies hoeven te krijgen vanuit het nationale niveau verspreidde de CD&V bij monde van senator Jan Streverlynck een persbericht. Daarin wordt een oproep gedaan: alle gemeenteraadskeden zouden minstens éénmaal per jaar de kans moeten krijgen om met de korpchef van de politie van gedachten te wisselen en vragen te stellen.
De senator diende hiertoe overigens al in oktober 2006 zelfs een wetsvoorstel in, en het is mede ondertekend door senatoren van de VLD, de CDH en de MR.
Lapt de burgemeester dit aan zijn laars? Toont hij in de volgende gemeenteraad aan elkeen deze instructie?

In zijn slotwoord gaf de burgemeester nog een sneer naar het V.B, zonder de partij bij naam te noemen. Een gemeenteraad mag kritisch zijn, maar dan wel in opbouwende zin en positief. Constructief. (Wil dat zeggen: geen “creatieve destructie” meer?)
“Wie hier niet spreekt met een goed hart voor de Stad zit hier niet op zijn plaats.” Een statement om in uw oren te knopen.

7. Zeer karig applaus van oud-burgemeester Tone Sansen en kusjes van de burgemeester.

Traditioneel krijgen de raadsleden bij hun eedaflegging van ongeveer iedereen applaus. Zelfs voor de kandidaten van het Vlaams Belang was er op tamelijk veel banken handjeklap. Sansen bleef er stoïcijns bij. Hoofd naar beneden gericht. Kreeg de handen niet op elkaar, zelfs niet voor de CD&V-schepenen. Nieuweling Bert Herrewijn (SP.A) en de schepenen Wout Maddens en Marie-Claire Vandenbulcke (VLD) lokten dan plots wel enige reactie uit. Sansen blijft bij de pinken.
De voorzitter gaf alle 13 vrouwelijke raadsleden een kus. Inclusief Isa en Nadia van het Vlaams Belang, want hij was nu eenmaal gestart met het gebruik.

8. Een verkeerde eedaflegging.

De nieuwe eed luidt dat raadsleden zweren dat zij DE verplichtingen van hun mandaat trouw zullen nakomen.
Jan Deweer (VB) maakte daarvan dat hij ZIJN (“mijn”) verplichtingen als mandataris zou nakomen. Niemand vroeg om een correctie. Dat wordt moeilijk.

9. Christine Depuydt gemuilkorfd.

Onze lezers zijn er al geruime tijd van op de hoogte dat zij de grootste babbelkous is van de gemeenteraad. Maar nu heeft zij waarlijk brute pech. Ze is haar vroegere buurvrouw Lieve Vanhoutte kwijt en kreeg een plaats toebedeeld naast Roel Deseyn. De volksvertegenwoordiger is alom bekend om zijn ernst en werkkracht. Christine kreeg niet het minste gehoor bij de nieuwe buurman en kon enkel tijdens de schorsingen nog een babbeltje slaan. Dat zal haar leren, om schepen te worden. Nog jaren zwijgen en opletten in de klas.

10. Een niet geheel verwachte captatio benevolentiae.

Voormalig schepen Philippe De Coene (SP.A) was bijzonder grootmoedig, niettegenstaande hij werd buitengebonjourd.
Hij bracht een heilwens uit op het nieuwe schepencollege en prees meer in het bijzonder de nieuwe VLD-schepenen om hun gedrevenheid en bekwaamheid. Dat belooft veel goeds voor de VLD-fractie.
Anderzijds bedankte de burgemeester ook de gewezen schepen (plus Frans Destoop) in vurige bewoordingen. In de politiek kan men wél vrienden hebben.

11. Jan Dhaene door het oog van de naald in de OCMW-raad.

De stemprocedure is nogal ingewikkeld. Meervoudig stemrecht in tegenstelling tot het moderne principe: one man, one vote. Elk gemeenteraadslid krijgt (in Kortrijk dan) acht stembriefjes en stemt voor een effectieve kandidaat, niet voor een opvolger. En met potlood! Allemaal redenen om vergissingen te maken. Om rechtstreeks verkozen te worden moest men 23 stemmen halen. Dit verkiesbaarheidscijfer is het resultaat van een deling: aantal raadsleden maal 8 stembriefjes gedeeld door aantal OCMW-raadsleden (13) plus 1.

Drie kandidaten behaalden 24 stemmen: Marc Cottenier (VB) en Gerard Parmentier (CD&V en Unizo), Jean-Marc Van Belle (VB en beetje warhoofd).
Acht kandidaten behaalden 23 stemmen: Eline Brugman (VLD), Ben Delabie (CD&V), Ludo Halsberghe (VLD), Frank Neyrinck (CD&V), Vincent Salembier (VLD), Luc Scharre (CD&V), Katrien Van der Meulen (CD&V), Franceska Verhenne (CD&V).

En toen kwam de kat op de koord.
Iemand van de SP had teveel stemmen gegeven aan Patrick Nuyttens (32 stemmen in totaal), zodat Jan Dhaene met 16 stemmen het verkiesbaarheidcijfer niet haalde. Drama: ook iemand als Phyllis Roosens kreeg 16 stemmen. Gelukkig had Jan Dhaene voorrangd omdat hij de jongste van beiden is. (Vroeger was de voorrangsregel in het voordeel van de oudste.)
Jan Dhaene had net als Eddy Van Lancker en Hilde Overbergh zijn mogelijk mandaat als gemeenteraadslid opgeheven om (voor drie jaar) in het OCMW te geraken. Oef.

En nogmaals oef voor de VLD.
Vincent Van Quickenborne kon er op 2 januari niet zijn wegens trouwverplichtingen (moest meelopen in de suite) en Hans Masselis zat ook in Azië. Met een voltallige fractie van 9 leden kon men zonder problemen het verkiesbaarheidcijfer voor drie kandidaten behalen. Eén van beiden moest dus halsoverkop even huiswaarts keren. Masselis heeft zich opgeofferd. Dure en lange reizen zijn dat! Maar zelfs met 8 aanwezigen was de VLD nog niet zeker. Dus werden stemafspraken gemaakt met de CD&V.
Gelukkig voor de VLD ook dat er bij de CD&V-fractie niemand in het verkeer was opgehouden of verongelukt.
De goden waren iedereen gunstig gezind.

12. Iemand met nul stemmen.

Bij de stemming over de kandidaten voor de OCMW-Raad kreeg Maria Heuvelman geen stemmen achter zich.
Begrijpelijk. Geen affront. Met zijn zes raadsleden moest het Vlaams Belang wel alles op alles zetten om Marc Cottenier en Jean Marc Van Belle verkiesbaar te stellen. De partij beschikte slechts over 48 stemmen.

13. Er is een nieuwe fractie geboren.

SP.A. én Spirit én Groen vormen nu officieel één fractie in de gemeenteraad. Dat wil ondermeer zeggen dat de drie partijen gezamenlijke standpunten gaan innemen en éénzelfde stemgedrag vertonen.
In dit verband misschien even een voetnoot.
Ik herinner me niet dat ooit in de gemeenteraad officieel is aangekondigd dat Lieve Vanhoutte van de N-VA is overgestapt naar de CD&V.
Maar voor een simpele watcher was dit al in de jaren 2001-2002 vanuit een buikgevoel waarneembaar. Zij schaarde zich toen zogezegd aan bij de gelederen van het VLD-kartel maar papte in die tijd alreeds aan met CD&V-raadsleden en schepenen.
Voor elkeen zichtbaar, in de Raadskelder na de gemeenteraadszittingen.
Dat is politiek.

media

Jaaroverzicht kortrijkwatcher

Ons jaaroverzicht stoelt daadwerkelijk en feitelijk op de meeste gelezen artikels op deze stadsblog. Puur wiskundig en statistisch ondermijnd. (N:543. Foutenmarge te verwaarlozen.)

En dan merken we tot onze spijt dat lezers eerder aandacht hebben voor sensatie en human interest.
Stel dat we hier het huidige reisprogramma met foto’s van vandaag zouden verslaan van Quickie en Hans Masselis: het Kortrijks Handelsblad mag er nog een katern aan toevoegen. Freya zou het niet halen.
Nogmaals: deze politieke weblog beoogt méér te zijn dan een weerspiegeling van het laatste nieuws.

Veel bovenmatige aandacht ging naar het stuk over de wagen van de burgemeester. De nieuwe vzw Habbekrats op SOKA.
Onze crypto-racisten lazen alles over het doortrekkersterrein. De skatebowl. Bepaalde stukken uit de mémoires van Manu de Bethune. Puur seks. Handig ingebed.
Mandatarissen of kandidaat-raadsleden wilden alles weten over de stemmenkanonnen in de diverse partijen en deden mee aan ons partieel examen voor politiekers (enkel Bart Caron geslaagd) terwijl het competentievraagstuk voor kandidaten al van de website van de VVSG was verdwenen voor men het had ontdekt.
Geldmaniakken bekommerden zich over een stuk als “de ware prijs van het nieuwe stadhuis” en het feit dat er dit jaar geen oliebollen zijn voorzien op de nieuwjaarsreceptie.

Teleurstellend en bedenkelijk in het kader van de SOS-noodkreet van de Blokkers over democratie.
Stukken over handelsdistricten, Resoc’s, APB en OV, OCMW-budgetten wekken weinig belangstelling. Jaarplannen. Financieringsplannen (over vijf jaar). Schulden. Leningslast. De evolutie van de onwaarden. Bestekken en inschrijvingsprijzen en de uiteindelijke bedragen van opleveringen, geen raadslid of lezer bekommert er zich om. De evolutie van de ontvangsten bij prestaties. De tienprocentregel.
Schepenen Leleu en Cnudde en familie zijn er allemaal gerust in. Personeelsvormingskosten die de pan uitrijzen. Adjunct-secretaresse blijft gelukkig.
Het begrip bestuurskracht? Centrummanager versus rastermanager. Wie maalt daarom?

En toch zullen we dit jaar blijven proberen om saaie maar krachtige taal uit te slaan. Geen kwinkslagen. Geen slechte omgangvormen, geen gekkigheden, geen forse beledigingen, geen gebakkelei, geen gangbare ideeën, geen jeremiades over voetpaden.
Wat te doen, zei Lenin?

Wel hete hangijzers aanpakken, de richtingenstrijd bevorderen, cijfers fileren, prangende vragen stellen, huisvredebreuken begeleiden, stevige kanttekeningen maken en de meerwaardezoekers enkele opstekers en refreshers aanreiken.
Voor dit nieuwe jaar wens ik mezelf althans weinig leesgenot. Zeggen waarop het staat is kindjes ongemakkelijk maken: maar de keizer is toch naakt? roepen ze dan.

Is het niet de Profeet die zegt: “Het is een onderdeel van Gods Wijsheid dat de strijd tegen debilisering zal blijven duren tot aan het Laatste Oordeel”?