(Dit stuk kreeg een aanvulling. Let maar niet op de voetnoten of verwijzingen naar andere auteurs. En de geleerde woorden dienen om u maar vlug naar een andere rubriek op de weblog te jagen.)

Intussen meldt mij een lezer-studax geschiedschrijver dat hij bij zijn bronnenonderzoek over christendemocratisch syndicalisme wel goede ervaringen had inzake bijstand van Filip Santy, maar dan wel geen toegang kreeg tot het archief van baron Emmanuel de Bethune.
Moest maar eens terug komen al hij wou “doctoreren”.

—–
Natuurlijk wat overdreven³ toen we in het vorige stuk zeiden dat onze historiekers (maken geschiedenis), het alleen maar hadden over ‘prochies en pastors’, zilversmeden, nonnen, de preken van E.H. Jozef Vandale, aardewerk, de gilde van de edele ridder -Sint-Joris, de bonden van het H.Hart, de kasselrij, mirakels van O.L.Vr. van Groeninge, wijwatervaten en emmers, maar niet in het minst over prostitutie op de Kortrijkse Bane.
Mis. Qua oogpunt ‘hermeunistiek’ en na veel bronnenonderzoek moet het zijn: de Brugse Bane.

Om het een klein beetje goed te maken komt er hier nog een lijstje met werken die in onze burgeroptiek (meer politieke, meer relevante en hedendaagse historie) lezenswaard zijn. En een oproep aan de KULAK, HOWEST en de KATHO. Op zoek naar een gedelocaliseerde Pirenne, het soort dat ook over ‘plaatselijke’ geschiedenis schreef maar dat ging dan wel over België. Dat mag, in academische kringen.

Nu, meer recente politieke Kortrijkse geschiedschrijving (historiografie is een beetje iets anders, méér geleerd?) is niet altijd gemakkelijk aan te pakken.
Wat lezen we in het woord vooraf van een dissertatie (verhandeling, thesis, scriptie) van Ruth Vandenberghe (gemaakt aan de R.U.G) over het ACW en de CVP-middengroepen tussen 1964 en 1988?
“Dankzij Stefaan De Clerck² hebben we toch toegang gekregen tot het C.V.P.-archief van Kortrijk in het KADOC (Leuven), nadat ons dat door de C.V.P geweigerd was.”
Weliswaar met uitsluiting van persoonlijke documenten en onder begeleiding van Filip Santy! (Verslag van het Kortrijkse partijbureau, dd. 13.02.1995.) Ongelooflijke nieuwe vorm van heuristiek…
Dat is tien jaar geleden geschied : een bijna afgestudeerd student(e) die onder toezicht van de Gestapo het archief van het Katholiek Documentatiecentrum in Leuven mag bekijken! En nog wel in het bijzijn van een CVP-raadslid. Stukken van vòòr de oorlog. En geen ‘persoonlijke’ documenten.
In vaktermen spreekt men dan over ‘confessioneel reductionele’ geschiedschrijving.
En dat is dus deze historiografie die hier bij Kortrijkse historiekers overheerst. Alleen al te zien aan de volstrekt irrelevante maar zeer tekenende behandelde onderwerpen. Beter gezegd: de zeer tekenende symptomatische lacunes van onderwerpen. Leiegauw is weer bezig.

Ook Steven Debaere heeft het bij zijn bronnenonderzoek en vinding in de Gilde niet altijd onder de markt gehad toen hij aan de KUL een dissertatie maakte over “Het politieke optreden van het ACW in het arrondissement Kortrijk, 1918-1934”. Heel boeiend, bij lectuur (lezing) soms om het uit te gieren van het lachen, en ook dienstig om bepaalde politieke gebeurtenissen van nu wat te situeren (Cfr. Depaepe, 2006, p. driehonderderdzevenendertig en volgende, voetnoot 37.)

Meteen zijn hier al twee werken² (cfr. supra) aangestipt die de moeite waard zijn, maar helaas niet in de handel verkrijgbaar (in de Kortrijkse bib ook niet) en niet voorkomen op www.ethesis.net.

Oorlog

Het werk van Ruben Mayeur kan men wel op internet lezen en dat gaat noch min noch meer over de houding (attitude) van het Kortrijkse en Rollegemse gemeentebestuur tijdens de bezetting. De Duitse bezetter (occupant, soms moffen of DUTSERS genoemd) was blijkbaar tevreden met de “accomodatiepolitiek” van de ACW’ers. Goede verstandhouding tussen het stadsbestuur en de Kommandatur. En in de technische dienst van Stad bevonden zich immers ook heelwat Nieuwe Orde-gezinden (VNV’ers, zwarten).
Ruben Mayeur mocht het dossier over VNV-burgemeester Maurice Castelein wel niet inkijken.
Over het verzet (de witten) is er aan de RUG ook een licentiaatsverhandeling gemaakt. Van Petra Demeyere, nieuw SP.A-raadslid.

Juul Debaere (gewezen Agalev-raadslid) heeft een paper (papier) gewijd aan de plannen omtrent “Groot-Kortrijk” tijdens de tweede wereldoorlog. Ja, reeds tijdens WO II bedacht. Met de Dutsers zeker? Ook pikant. Manu de Bethune weet in zijn mémoires op het kasteel van Marke nergens van.
Over WO II zijn er nog werken over de luchtaanvallen (R. De Paepe), het dagboek van dokter Mattelaer, de oorlogsburgemeester Luc Ryckeboer (J. Vanbossele), “friendly fire” (V. Lambert), repressie (J. Ballegeer), Kortrijk in 1944 (A. Augustyn) en nog iets van Egied Van Hoonacker over Kortrijk tijdens WO II.
Over WO I ² schreef Luc Pauwels.
De Oostenrijkse Succesieoorlog en de Spaanse in Kortrijk zijn door onze academici ook nog niet vergeten.

Gilde en Middenstand, subsidiair Patria

Burgemeester Manu de Bethune redigeerde onlangs zijn mémoires. Hier is er al een uitvoerige bijdrage aan gewijd.
Burgemeester Ivo-Jozef Lambrecht had het in 1985 over zijn ’50 jaar sociaal en politiek engagement’. Onmisbaar voor wie de CVP als standenpartij wil leren kennen. En bepaalde mentaliteiten en gedragsvormen die in ons stedelijk politiek leven nog altijd gangbaar zijn.
Albert De Clerck (vader van Stefaan, onze toekomstige gouverneur, was militant van het Jong Volksche Front), en Dries Dequae (de kaarter van de Patria) kregen piëteitsvolle gedenkboeken.

Syndicalisme en den Arsène

Zeer typisch voor de Kortrijkse geschiedschrijving is dat het altijd maar gaat over christelijk syndicalisme. Het ACW-ACV. Werken van Filip Santy en I. Robbesyn bijvoorbeeld.
Maar wie gaat er een keer dat vroegere geschrijfsel excerperen van kristen syndicalist Arsène Vanmaldergem in de “De Volksmacht”? Je weet niet wat je leest. Als Kortrijkwatcher dit soort vuilbekkerij over de Kortrijkse politiek zou riskeren (aankunnen) vliegt hij in den bak. Dat waren nog eens tijden. Oftewel dekt men het verleden toe.
Over slunse August Debunne is er een werk van Hendrik Defoort.

Economie

Volstrekt verwaarloosd. Werken van Paul Debrander, Ann Augustijn, Katelijn Rosseel.
Over de vlasnijverheid wel een monumentaal (documentair) werk van Bert Dewilde.

Kunsten en cultuur

Veel werken over kunsten van Paul Debrabander. Muziekleven: Ann Vanhoutteghem.
Cultuur tijdens het interbellum: Griet Dufraimont.

Deelgemeenten

Boekjes van Filip Santy, Carl Decaluwé, Piet Boncquet, Johan Roelstraete, Gerrit Van Betsbrugge, Paul Thurman, Philippe Boxy, e.a. (Kan er geen oordeel over vellen.)

Macht/ invloed/democratie

Prot nul. Geen politicologen, sociologen en straathoekwerkers te bespeuren.
Wie heeft het hier voor het zeggen? Waarom en hoe? Over een halve eeuw te verwachten: “De onverhoedse komst van windmolens in Kortrijk”.

EEN OPROEP aan de nieuwe Pirenne van Kortrijk
DE HISTORIE VOORBIJ

Ik denk dat we ongeveer rond zijn met dit overzicht in het kort, in onze heuristische optiek alleszins.

1.
Laat ons een keer afrekenen met het verre verleden (Ancien Régime), tenzij er nog iemand iets nieuws (feitelijk of interpretatief : heuristisch of hermeunistisch, zou ik zeggen) kan ontdekken. Of regelrechte fouten kan herstellen. Of een nieuw paradigma lanceren. Conceptuele kaders!
– Voorbeeld: de klassenstrijd in het Kortrijkse in t’ kort en in vogelvlucht. “Kortrijkse liefdadigheid versus neo-marxistische structurele oplossingen door de laatste eeuwen heen”. Schone titel voor een licentiaatsverhandeling.

“Sacerdotium et Imperium in het Kortrijk – van het heden tot nu, met woord vooraf van de deken”.
“Paradoxen in de Kortrijkse samenleving: synergieën, dis- en andere convergenties tussen bourgeoisie, kleine en grote middenstand en subcategorie boeren, horeca en parvenu’s uit de derde stand, een voorlopige stand van zaken.”
Met zo’n titels is een doctoraat of master na master gegarandeerd.
“KBC, BBL, ING en Schepencolleges (CBS) in de centrumsteden Kortrijk en Roeselare, – een vergelijking”: cum laude wordt dat.

2.
Laat ons een keer zorgen voor een aflossing van de wacht.
In de Kortrijkse historiografie die er nog iets toe doet of deed duiken voortdurend dezelfde namen op: Maddens, Van Hoonacker, Debrabander (twee), Despriet (archeologie dan), Vancolen, Slosse.
Verdienstelijk allemaal, maar De Leiegouw heeft nieuw bloed nodig en nieuwe inzichten, vooral nieuwe interessevelden.
Een bloedtransfusie zal niet meer helpen.

3.
Heelwat domeinen blijven praktisch buiten beeld: politiek, economie, het ‘sociale’.
Wie wil het een keer hebben over de media (Kortrijk telde vroeger talloze gazetten! nu WTV!), de familieclans en de grote vermogens (gronden en banken), het OCMW (vanwaar al die hoeven in bezit?), de huisvestingsmaatschappijen, de intercommunales (Leiedal!), de fusie, het ABBV, de onderwijsinstellingen, de schoolstrijd, extreem linkse partijen (Amada!) ? Het leven van Willy Malysse. (Over Limelight is er ooit sprake geweest van een geschiedschrijving, maar daar horen we niets meer van.) Politiek en KBC. De aanwerving van ambtenaren. Enzovoort.
“DE PERSONEELSPOLITIEK EN WIJZEN VAN AANWERVEN ONDER SCHEPENEN DECABOOTER EN LYBEER, – met toegevoegde appendix over vorming van schepenen” (op CD-rom).
Waar blijven onze politicologen van ter plaatse?
Leiegouw weet over dit soort zaken nergens van, niet over het verleden of heden.
Nu ik er aan denk, iets kan ook over de turn-over (breuk) van Caritas Calotica naar Buurt- en Nabijheidsdiensten, de Welfare uit hoofde van schepen Lybeer en eega als hype. Ondertitel: tussen welvaart en welzijn.

Die familieclans : Vlerick, Sabbe, De Clerck, De Jaegere, Goethals, de Bethune. De haute bourgeoisie.
Den BAC. Maar ook: de Verhennes. (Waar zitten die gasten eigenlijk? Waar eten ze, waar spelen ze. Babbelen? Roddelen? Waar wonen of slapen ze? Waar gaan ze op reis? Wat lezen ze ? Wat doen ze?)
De kleine Kortrijkse man weet er niets van, waar en hoe hij geregeerd wordt. Raadsleden zitten er voor spek en bonen bij, maar het is nogal penibel om dit te beseffen.

Wat lezen we nu in De Standaard van 13 januari, rubriek E9, onderaan? De familie Vlerick heeft grote vastgoedbelangen. Grootmoeder van Philippe was geboren met een baksteen in de maag. In Kortrijk staan de Vlasbloemstraat en Ieperstraat van oudsher vol met huizen van Vlerick.
Ik herinner me daar toch nog iets over, maar weet niet meer wat. Had iets met huur te maken. Geld. Altijd ruzie alom, dat wel.

DUS: thema voor moderne historiekers: over openbare werken en grondverwerving door Stad of vooral Leiedal, met name vragen naar wanneer, hoe, waarom en met wie? Timing.
De meeste wereldhistorici die met enige credibiliteit iets willen uitleggen over plaatselijke toestanden hechten weinig belang aan het toeval. Aan personen wel, voor zover zij dan uiting zijn van de onderbouw. Zoek het zelf maar op.
MARXIST ! Schone titel nog: “BAC’s als paradoxen van het Kortrijkse kapitalisme “.

4.
De (Kortrijkse) academische wereld laat verstek gaan. Journalisten ook, maar dat is een ander hoofdstuk.
Wie eventjes verder kon studeren dan een onderwijzer kijkt vanuit een misplaatse pretentie en vooral pedanterie veel te neerbuigend op ‘lokale’ geschiedschrijving.
Aan onze hogescholen en universiteit zijn er meerdere opleidingen die zouden kunnen aandacht besteden aan plaatselijke thema’s. Alle onderwerpen zijn goed om de stiel van geschiedschrijver of socioloog of sociaal werker te leren!
In HOWEST is er een afdeling sociaal-agogisch werk. Voor iedereen relevante problemen alhier genoeg. In HOWEST-Brugge is er een departement lerarenopleiding.
Aan de KATHO kan men ook bachelor worden in sociaal werk en onderwijs.
Aan de KULAK kan men geschiedenis bestuderen.
Waar zijn al die opstellen?

5.
Waarom zouden al de (niet pedante) profs niet een keer de koppen bij mekaar steken om systematisch na te gaan wat er hier aan relevante (leerrijke: voor de auteur én de lezer), pertinente onderwerpen zoal een keer zou kunnen onderzocht worden?
Om dan later, 800 jaar na de guldensporenslag, tot een magistraal synthetisch standaardwerk te komen over de Kortrijkse geschiedenis van de 20ste eeuw. Een grootscheepse narratio. Geschreven door de Pirenne van Kortrijk.
Stad op de wereldkaart.
Maar waar blijven onze zgn. politicologen? De historie , voorbij !
EN DIE ERFGOEDCEL MAG OOK EEN KEER DE HAND AAN DE PLOEG SLAAN. Geld en bureaus genoeg.

P.S.
Dat de geschiedenis zich herhaalt, daar is niets van waar.
Maar in Kortrijk plus de Kortrijkse geschiedschrijving was dit wel het geval, tot NU.
De 21ste eeuw is pas begonnen.
Weet u soms waarom burgemeester De Jaegere zijn asse liet in zee vallen?

Positief voorstel: alle geschriften over de Kortrijkse geschiedenis van de 20ste eeuw van na af aan op internet.
Domeinnaam: clio-in-kortrijk.